Η επίθεση στα στέκια και τις καταλήψεις δικαιολογείται “ως αξιοποίηση του real estate” αλλά αυτός δεν είναι ο μόνος λόγος. Χώροι προς αξιοποίηση υπάρχουν πολλοί: άδεια σπίτια, πολλά από αυτά παλιά και σημαντικά αρχιτεκτονήματα, κενοί πανεπιστημιακοί χώροι, αθλητικές εγκαταστάσεις, εγκαταλελειμμένες βιομηχανίες και εργοστάσια. Για κάποιο λόγο καίγονται να “αξιοποιήσουν” τα κατειλημμένα κτήρια που λειτουργούν ως αυτο-οργανωμένοι πολιτικοί χώροι. Αποφεύγοντας να καταδικάσουν ευθέως την πολιτικοποίηση για να μην φανούν αντι-δημοκρατικοί, εμμένουν στην προάσπιση της “αξιοποίησης των χώρων” – μιας αξιοποίησης όμως που δεν σημαίνει απλώς χρήση ή λειτουργία (μιας και οι καταλήψεις ήδη στεγάζουν διάφορες ανάγκες), αλλά εμπορευματοποίηση.
Φαίνεται πως η εργολαβία συχνά αποφέρει περισσότερο κέρδος από τις ίδιες τις υποδομές που παράγονται. Γι’ αυτό και, ειδικά όταν η οικονομία είναι στα πάνω της, μπορούν να χτίζονται πολλά, άσχετα με το αν αργότερα αξιοποιούνται. Αυτό όμως δείχνει μία αδυναμία, μία έλλειψη αποδοτικότητας του συστήματος. Μια καλο-κουρδισμένη οικονομία θα παρήγαγε, και ό,τι παρήγαγε θα το αξιοποιούσε με λίγα απόβλητα. Όταν εγκαταλελειμμένα κτήρια κάθονται χωρίς να αποφέρουν κάποιο κέρδος, τότε αποδεικνύουν την αναποτελεσματικότητα του συστήματος να παράγει και να αξιοποιεί.
Η ίδια η αναποτελεσματικότητα του συστήματος όμως, δημιουργεί ευκαιρίες και στεγάζει εγχειρήματα και πολιτικούς αγώνες που δρουν αυτο-οργανωμένα και αντι-εμπορευματικά, έξω από επίσημους νομικούς θεσμούς (και χρηματοδοτήσεις). Κανείς εύκολα βρίσκει κτήρια άδεια να μπει και να τα χρησιμοποιήσει και αυτό δύσκολα κάποιο μπορεί να το θεωρήσει κακό. Άλλωστε και ο (παλιός) θεσμός της χρησικτησίας αποτελεί κομμάτι μιας διαδεδομένης κοινής λογικής που αποδίδει εγγενή αξία στην χρήση των πραγμάτων.
Συχνά, άδεια κτίσματα χωρίς χρήση μπορεί να θεωρούνται ήδη “αξιοποιημένα” καθώς μέσα από αγοραπωλησίες και χρηματοπιστωτικές συναλλαγές μπορεί να συνεχίζουν να παράγουν κέρδος ακόμα και αν ρημάζουν. Στο λονδίνο, “πύργοι-φαντάσματα” με διαμερίσματα πολυτελείας παίζονται στο χρηματιστήριο χωρίς ποτέ να κατοικούνται, ενώ άστεγα πεθαίνουν στον δρόμο. Στην ελλάδα, με το airbnb και την “μετά-κρίσης” αναζωογόνηση των διεθνών επενδύσεων στο real estate, βρισκόμαστε ακόμα σε ένα πιο πρώιμο στάδιο αύξησης των ενοικίων και κυριλοποίησης (gentrification): “αναβάθμισης” δηλαδή των γειτονιών από την συνθήκη χαμηλών ενοικίων και κρατικής παραμέλησης σχετικά ελεύθερων δημόσιων χώρων, στην συνθήκη υψηλών ενοικίων, και περίφραξης, επιτήρησης και εμπορευματοποίησης των δημόσιων χώρων. “Αναβάθμισης” που συμβαδίζει με το πώς γίνεται αντιληπτή η κουλτούρα μιας γειτονιάς, και συχνά αφορά και την παρουσία ή μη διαφορετικών, μη-ελληνικών εθνικοτήτων.
Με τόσα κτήρια άδεια και με την κοινή λογική της χρήσης-ως-αξιοποίηση, η κοινωνική νομιμοποίηση των επιθέσεων στις καταλήψεις δεν είναι κάτι το αυτονόητο, αλλά κάτι που συνεχώς κατασκευάζεται και καλλιεργείται. Για το δεξιό και ακροδεξιό μέρος του κοινού ίσως μπορούν να δικαιολογηθούν ως έχουν, ως πολιτική καταστολή και υπεράσπιση της ιδιοκτησίας. Για ένα ακόμη σημαντικό μέρος του μιντιακού κοινού όμως, η εξαφάνιση της πολιτικής διαφορετικότητας και η υπεράσπιση του παθητικού εισοδήματος χρειάζονται παραπάνω τεχνάσματα για να δικαιολογηθούν. Η ηθική της εργατικότητας –το αμερικάνικο όνειρο κατά κάποιο τρόπο, η ιδέα πως θα δουλέψεις και θα ανταμειφθείς, πως παίρνεις ό,τι αξίζεις, και αξίζεις όσο δουλεύεις– είναι βασικός μύθος που υποκρύπτει τις συνθήκες παραγωγής πλούτου στον καπιταλισμό.
Πιάνονται έτσι λοιπόν με τα ρητορικά εργαλεία:
- την μετατροπή της αντι-κρατικής πολιτικής σε “τρομοκρατία”,
- της φεμινιστικής-αντιρατσιστικής πολιτικής σε “προδοσία” του έθνους, της οικογένειας, της θρησκείας και γενικότερα των παραδοσιακών αξιών,
- της αντι-εμπορευματικής πολιτικής σε “τεμπελιά” και “κλοπή”1.
Έτσι, με το τελευταίο τέχνασμα βγήκε προχθές στην εκπομπή του στην ΕΡΤ ο Κώστας Παπαχλιμίντζος, και, αφού κάλυψε την εκκένωση του στεκιού στο Βιολογικό στην Θεσσαλονίκη, είπε να μοιραστεί την εξής “ωραία πληροφορία” που ανακάλυψε: Πως το Αυτοδιαχειριζόμενο Κυλικείο Νομικής είναι κατάληψη! Πως είναι ένας χώρος όπου “αυτοδιαχειριζόμενοι στεκίτες […] φτιάχνουν τους καφέδες τους, τους πουλάνε, τσεπώνουν τα λεφτά” και είναι “άρχοντες”. Μια πονηρή επιχείρηση που πήρε τον χώρο από το πανεπιστήμιο και δεν πληρώνει λογαριασμούς!
Η ζηλόφθονη αυτή φαντασίωση για το τι μπορεί να είναι ένας αυτοοργανωμένος χώρος προδίδει τόσο την ευθραυστότητα όσο και την έλλειψη φαντασίας κάποιου σαν τον Παπαχλιμίτζο, αλλά και της κανονικότητας στο πλαίσιο της οποίας κινείται. Ευθραυστότητα γιατί στοιχειώνεται από την υποψία ότι κάποιοι απολαμβάνουν μία περίσσια, επικίνδυνη ελευθερία και την απολαμβάνουν εις βάρος του, γιατί δεν παίζουν με τους όρους του παιχνιδιού απ’ τους οποίους αυτός περιορίζεται. Αλλά και έλλειψη φαντασίας γιατί δεν μπορεί -ή παριστάνει πως δεν μπορεί- να διανοηθεί ότι το Κυλικείο μπορεί να είναι κάτι άλλο από μία επιχείρηση, απλά χωρίς την ενοχλητική φορολογία.
Το ακν είναι ένας κατειλημμένος πολιτικός χώρος που λειτουργεί πάνω στις αρχές της αντι-ιεραρχίας, της αυτοοργάνωσης και ενάντια στον ρατσισμό, εθνικισμό, σεξισμό, ομοφοβία, τρανσφοβία, κράτος και καπιταλισμό. Εκτός από κυλικείο είναι και χώρος εκδηλώσεων, συνελεύσεων, οργάνωσης πολιτικών δράσεων και χώρος όπου γίνονται απόπειρες για την παραγωγή μίας διαφορετικής κουλτούρας από την κυρίαρχη. Προσπαθούμε και στοχεύουμε σε μία κουλτούρα αλληλεγγύης, φροντιστικότητας, που ασχολείται ενεργά με το να μην δημιουργεί αποκλεισμούς.
Το ακν είναι χώρος για πολιτική αμφισβήτηση και πολιτική δράση, όπως συχνά δεν είναι οι αίθουσες των πανεπιστημίων, όπου η γνώση κατακερματίζεται και οι εξετάσεις και το αβέβαιο “μετά” πάντα πιέζουν. Ο χώρος για αυτή την αμφισβήτηση και τη δημιουργικότητα, για τις άλλες υποθετικές ζωές, φαίνεται να συστέλλεται ολοένα και περισσότερο από μία επεκτατική, αδηφάγα κανονικότητα, γεμάτη αποκλεισμούς, όπως φαίνεται και από την επικείμενη άφιξη της πανεπιστημιακής αστυνομίας.
Τα στέκια και οι καταλήψεις στις σχολές είναι χώροι πολιτικής ζύμωσης και αγώνα, και εμπόδια στην επιχειρηματικοποίηση και την επιτήρηση του πανεπιστημίου, και ως τέτοια μπαίνουν στο στόχαστρο, όπως δείχνει η εκκένωση του στεκιού στο Βιολογικό και ο ευρύτερος μιντιακός λογος.
Νοίκι ΔΕΝ πληρώνουμε, ρεύμα και νερό ΔΕΝ πληρώνουμε, φόρους ΔΕΝ πληρώνουμε.
10, 100, 1000δες ΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ, ΕΝΑΝΤΙΑ Σ’ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗΣ ΣΗΨΗΣ.
1Την επανανοηματοδότηση και την αποδόμηση της τρομοκρατίας, της προδοσίας, της τεμπελιάς και της κλοπής μπορούμε να τις πιάσουμε σε άλλο χρόνο, σε κάποιο άλλο κείμενο.
(δ)ιαθεματική
11/1/2022